Αποτελεσματική προώθηση του Βιγκανισμού: Μέρος 1ο

Αντ ‘αυτού, διατυπώνοντας ερωτήσεις για την αγάπη των άλλων για τα ζώα (“τι είναι αυτό που αγαπάς σε ο,τι αφορά τα ζώα;“, “πες μου περισσότερα για το πόσο αγαπάς το σκυλί σου“) κάνουμε τους άλλους να αισθάνονται ότι έχει ακουστεί η άποψή τους, και γίνονται κι αυτοί πιο δεκτικοί στο να ακούσουν κι εμάς.

β) Συμπόνια/Επιείκεια –  Προκειμένου το μήνυμα μας να γίνεται αποδεκτό θα πρέπει να μην απαιτούμε από τους άλλους να είναι τέλειοι. Είναι σημαντικό να είμαστε ευγενικοί και επικροτούμε όσα έχουν καταφέρει ως τώρα, ακόμα κι αν δεν έχουν φτάσει ακόμα εκεί που εμείς θα επιθυμούσαμε.

Εάν κατά τη διάρκεια μιας επικοινωνίας παρατηρήσουμε ότι έχουμε αρχίσει να χάνουμε τη συμπόνια και την επιείκεια μας προς τον συνομιλητή μας, το καλύτερο για μας θα ήταν να σταματήσουμε τη συζήτηση.

(ΣτΜ: Η λέξη επιείκεια δεν χρησιμοποιείται εδώ με την έννοια της ήπιας κριτικής. Αντιθέτως έχει το νόημα της έλλειψης αυστηρότητας προς τον συνάνθρωπο μας. Της κατανόησης ότι, όπως όλοι μας, έχει αδυναμίες. Οι αδυναμίες μας αυτές όμως, δεν μας κάνουν κακούς ανθρώπους. Σημαίνουν απλώς ότι σε κάποιους τομείς χρειαζόμαστε λίγη περισσότερη βοήθεια από τους γύρω μας).

γ) Σαφήνεια – αναφέρθηκε επίσης μια δεξιότητα που συχνά αποκαλείται στη συμβουλευτική ως ‘παράφραση’, και ουσιαστικά πρόκειται για την επανάληψη (προφανώς όχι παπαγαλία) της δικής μας ερμηνείας των λεγομένων των συνομιλητών μας. Αυτό τους κάνει να αισθάνονται ότι τους έχουμε ακούσει, ή μπορεί να τους δώσει την ευκαιρία να μας διορθώσουν.

Όταν γίνεται σωστά, η παράφραση μπορεί επίσης να είναι μια καλή ευκαιρία να αμφισβητήσουμε τις καρνιστικές άμυνες που ανιχνεύουμε στη συζήτηση όπως π.χ. “καταλαβαίνω ότι αισθάνεστε πραγματικά συνδεδεμένος/η με τα ζώα αλλά κάποια στιγμή στη ζωή σας κάνατε μια διάκριση σχετικά με τα ζώα που είναι βρώσιμα και τα ζώα που δεν είναι. Σωστά το κατάλαβα ή έχω παρερμηνεύσει αυτό που είπατε;“. 

Είναι αυτονόητο ότι πρέπει μόνο να προσπαθούμε να αμφισβητήσουμε κάποια καρνιστική άμυνα που έχει ήδη ειπωθεί στο πλαίσιο της συγκεκριμένης επικοινωνίας. Δεν είναι καλό να έχουμε προαποφασίσει ότι θέλουμε να αμφισβητήσουμε κάποια καρνιστική δικαιολογία από το ξεκίνημα της συνομιλίας.

δ) Θάρρος- χρειάζεται θάρρος για να δείξει κάποιος αδυναμία ή να παραδεχτεί ότι έχει λάθος όταν συνομιλεί με κάποιον άλλον. Αν κάποιος είναι αρκετά θαρραλέος ώστε να γίνει ευάλωτος και να παραδεχτεί σ’ εμάς την επιπολαιότητα της αιτιολογίας στην οποία στηρίζεται για να καταναλώνει κρέας, πρέπει να επικροτούμε αυτήν την ευαισθησία.

Είναι όμορφο να έχουμε το θάρρος κατά τη διάρκεια της συνομιλίας να παραδεχόμαστε κι εμείς τις αδυναμίες μας και τις ανησυχίες που είχαμε όταν κάναμε αποφασίσαμε να γίνουμε vegan. Για παράδειγμα, μου αρέσει να λέω στους ανθρώπους για τη δική μου μετάβαση – για την αίσθηση απώλειας της εύκολης και άνετης ζωής που ένιωσα όταν αποφάσισα να αλλάξω…

Μου αρέσει να τους μιλάω για το ότι στην αρχή ονειρευόμουν λουκανικοπιτάκια, και για για τη θλίψη και ντροπή που αισθάνθηκα όταν ένιωσα ότι η οικογένεια και ο σύντροφός μου δε με καταλάβαιναν. Αλλά και για το ότι, παρά τις δυσκολίες αυτές, εξακολουθεί να είναι η πιο ηθικά ικανοποιητική και θετική απόφαση που πήρα στη ζωή μου.

4) Να μην εξισώνουμε τη διαφορετικότητα των άλλων με ηθική ανεπάρκεια. Οι διαφορές μας δε συνεπάγονται ότι δεν έχουν τις ίδιες ηθικές αρχές, ή ότι δεν θα έπρεπε να συζητάμε ως ίσοι. Είμαστε διαφορετικοί από τους άλλους – και από τους κρεατοφάγους, αλλά και από άλλους vegan. Είναι φυσικό να υπάρχουν κάποιες συγκρούσεις αλλά ο τρόπος με τον οποίο τις αντιμετωπίζουμε είναι σημαντικός.

5) Να μην είμαστε τεμπέληδες σε θέματα επικοινωνίας. Η επιλογή λέξεων σε μια συζήτηση μπορεί να φαίνεται μικρό ζήτημα, αλλά είναι πολύ σημαντική ως προς το πως το μήνυμά μας λαμβάνεται από τους άλλους.

Για παράδειγμα, όταν λέμε “μπράβο αλλά…“, αυτό εκλαμβάνεται σχεδόν πάντα ως κριτική που μπορεί να κάνει τον άλλον να αισθανθεί άσχημα, ενώ ή έκφραση “μπράβο και…“, μπορεί να είναι αποτελεσματική όταν θέλουμε να ενθαρρύνουμε τον άλλον να αλλάξει.

(ΣτΜ: Με το που αναφέρεται η λέξη ‘αλλά’, οτιδήποτε έχει προηγηθεί διαγράφεται από το μυαλό του συνομιλητή μας. Υποσυνείδητα το εκλαμβάνουν ως μια τυπική και χωρίς περιεχόμενο εισαγωγή σε αυτό που πραγματικά θέλουμε να πούμε (αυτό που ακολουθεί το ‘αλλά). Πρέπει να διατυπώνουμε τις όποιες αντιρρήσεις μας αποφεύγοντας τη συγκεκριμένη λέξη ή αντίστοιχες όπως το όμως.)

6) Να έχουμε επίγνωση των ίδιων μας των σκέψεων, συναισθημάτων, και αναγκών, αλλιώς ενδέχεται να βγουν προς τα έξω όταν δεν το περιμένουμε.

Όταν γινόμαστε vegan υιοθετούμε ένα καινούργιο μοντέλο αξιολόγησης του κόσμου, το οποίο από τη μία μας γεμίζει χαρά, αλλά από την άλλη μπορεί κάποτε να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι ζούμε σε ένα κόσμο γεμάτο αδικία και πόνο.

Η ανάπτυξη της ικανότητας να παρατηρούμε και να εκφράζουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας με ασφαλή και εποικοδομητικό τρόπο, αντί να αφήνουμε να εξωτερικεύονται με επιθετικότητα (π.χ. κράζοντας κάποιον που τρώει McDonalds) στηρίζει την προσωπική μας ανάπτυξη και τη φροντίδα του εαυτού μας.

7) Να έχουμε υγιείς και καλές προθέσεις. Μήπως ξεκινάμε μια συνομιλία π.χ. με την πρόθεση να πείσουμε κάποιον να γίνει vegan ή με την πρόθεση να φανούμε εμείς σωστοί; Αυτή δεν είναι θετική στρατηγική συνομιλίας, καθώς είναι δύσκολο να καλλιεργηθούν οι τέσσερις πυλώνες επικοινωνίας όταν έχουμε κρυφές ή όχι και τόσο κρυφές προθέσεις.

Αντιστοίχως, είναι επίσης σημαντικό να αποδεχτούμε ότι μερικοί άνθρωποι θα προσπαθήσουν να ξεκινήσουν μια συζήτηση μ’ εμάς για τον βιγκανισμο, ενώ η δική τους πρόθεση δεν είναι να μας ακούσουν, αλλά να προβάλουν τη δική τους άποψη.

Έχοντας υγιείς προθέσεις, μαθαίνουμε να επενδύουμε ενέργεια και χρόνο μόνο σε ανθρώπους που είναι δεκτικοί προς τη βίγκαν στάση ζωής. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που ίσως το μόνο που χρειάζονται είναι να αισθανθούν ότι έχουν υποστήριξη στη μετάβαση τους σ’ αυτόν τον καινούριο κόσμο.

Είναι άνθρωποι που πιθανόν να εκτιμήσουν την ακεραιότητα του χαρακτήρα μας και την έμπρακτη προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα πιο δίκαιο και συμπονετικό κόσμο. Είναι συμπονετικοί και οι ίδιοι, και ενδιαφέρονται πραγματικά να προχωρήσουν προς μια διατροφή χωρίς βία.

8) Να μην ‘καθορίζουμε την πραγματικότητα του άλλου’. Ας επιτρέψουμε στους άλλους να είναι οι ‘ειδικοί’ της δικής τους εμπειρίας, γιατί, ακόμα κι αν έχουμε πτυχίο ψυχολογίας, δε μπορούμε να διαβάσουμε το μυαλό τους. Πολλοί από μας έχουμε βιώματα του πως οι γονείς μας όριζαν την πραγματικότητα μας όταν ήμασταν παιδιά: “Δε γίνεται να πεινάς, μόλις έφαγες”, “Τί εννοείς αισθάνθηκες ντροπή στην τάξη; Σιγά μωρέ, δεν ήταν και τόσο άσχημα”.

Ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, το να διαμορφώνουμε εμείς την πραγματικότητα των άλλων, βιώνεται από αυτούς ως εξευτελιστική εμπειρία.  Το έχουμε βιώσει όλοι και το κάναμε κι εμείς σε άλλους.  Και εμείς οι vegan το κάνουμε αυτό κάθε φορά που λέμε στους κρεατοφάγους ότι δεν αγαπούν τα ζώα επειδή τα τρώνε. Θα μπορούσαμε αντ’ αυτού να διαφωνήσουμε μαζί τους χωρίς να καθορίσουμε την πραγματικότητα τους και, όντας πιο επιεικείς να πετύχουμε μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία.

Στη συνέχεια η Melanie υποστήριξε ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε να κάνουμε κριτική, και μέσω της χρήσης των τεσσάρων πυλώνων να διευκολύνουμε τον ακροατή/συνομιλητή μας να αισθάνεται ότι έχει αποδοχή και κατανόηση. Με χειρονομίες ή άλλους μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας, μπορούμε να κάνουμε κάποιον να νιώσει ότι τον ακούμε προσεκτικά, πράγμα που μας βοηθά όχι μόνο στο του δείξουμε ότι έχει από μας αποδοχή και κατανόηση, αλλά και στο να διατηρήσουμε τον έλεγχο της συζήτησης.

Επιπλέον, εάν δεν ανοιγόμαστε κι εμείς οι ίδιοι, και δεν αποκαλύπτουμε τις σκέψεις μας με λεκτική ή και μη λεκτική ανατροφοδότηση, ενδέχεται ο συνομιλητής μας να αισθανθεί χειραγωγημένος, σαν να μοιράστηκε μαζί μας πιο πολλά απ’ όσα ήταν γι’ αυτόν ασφαλές. Οπότε το να είμαστε ανοιχτοί κι εμείς οι ίδιοι βοηθά πολύ την θετική αλληλεπίδραση και επικοινωνία.

Θα υπάρξουν όμως και στιγμές που δε θα μπορούμε να είμαστε καλοί ακροατές. Σ’ εμένα αυτό συμβαίνει περίπου στις 17.30, όταν μου είναι δύσκολο να εκφραστώ καλά και πολύ περισσότερο να ακούσω σωστά. Γνωρίζοντας το πότε δε μπορούμε να είμαστε καλοί ακροατές, κάνουμε τόσο στον εαυτό μας όσο και στον συνομιλητή μας μεγάλη χάρη αναβάλλοντας μια σημαντική συζήτηση για μια πιο κατάλληλη στιγμή.

Συνεπώς, οι τρόποι που πρότεινε η Melanie για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής επικοινωνίας συνθέτουν μια στρατηγική ‘ολοκληρωμένων μηνυμάτων’ που βασίζεται σε μια προσέγγιση επιεικούς και συμπονετικής επικοινωνίας.

Πρόκειται για μια στρατηγική που μπορεί να ενσωματωθεί στις καθημερινές μας επικοινωνίες και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν κάνουμε δύσκολες συζητήσεις, όπως π.χ.  όταν συζητάμε για τις vegan αξίες μας με τους αγαπημένους μας.

Επιπλέον, η Melanie ανέφερε κάτι πολύ σημαντικό για μένα: Το ότι οι άνθρωποι που θέλουν να είναι στη ζωή μας έχουν υποχρέωση να καταβάλουν προσπάθεια να κατανοήσουν τις απόψεις μας και το τι σημαίνει ο βιγκανισμός για μας. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο για το βιγκανισμό.

Για παράδειγμα, δε χρειάζεται να γίνει κανείς φανατικός ποδοσφαιρόφιλος αν αγαπά έναν ποδοσφαιριστή, αλλά θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να κατανοήσει τι σημαίνει το ποδόσφαιρο γι’ αυτόν, μαθαίνοντας τους κανόνες του παιχνιδιού και υποστηρίζοντας τον σε στιγμές δύσκολες.

Αν και ο βιγκανισμός είναι συχνά ένα φορτισμένο και ταμπού θέμα, ωστόσο, όταν πρόκειται για τις σχέσεις μας με τους ανθρώπους γύρω μας, δε διαφέρει από το παράδειγμα του ποδοσφαιριστή. Οι άνθρωποι που μας αγαπούν είναι καλό να κάνουν την προσπάθεια να καταλάβουν την καινούρια στάση ζωή μας και το πως αυτή μεταφράζεται στην πράξη μέσα από τη διατροφή μας και άλλες επιλογές μας.  Συνήθως, σύντομα συνειδητοποιούν ότι ο βιγκανισμός δεν είναι και τόσο περίεργος και ότι το vegan φαγητό μπορεί να είναι εξίσου νόστιμο!

Άλλες συμβουλές που πρότεινε η Melanie αφορούν τον αυτοέλεγχο σε περιπτώσεις συζητήσεων όπου αρχίζουν να προκαλούνται εντάσεις. Θα πρέπει:

• Να προσπαθούμε να ηρεμούμε τον εαυτό μας προτού μας ‘κουρδίσουν’ πολύ
• Να παρατηρούμε πότε τα συναισθήματά μας αρχίζουν να γίνονται έντονα
• Να εκφράζουμε με όμορφο τρόπο τα συναισθήματά μας, ακόμα και τη δυσαρέσκεια μας (π.χ. ‘Αυτό που είπατε με στενοχωρεί, και θα ήθελα να σας εξηγήσω γιατί…’)
• Να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας σταματώντας μια συζήτηση εάν χρειάζεται
• Να λαμβάνουμε υπόψη και τα συναισθήματα των άλλων και να τους ενθαρρύνουμε αν είναι εφικτό.

Η τελευταία συζήτηση της ημέρας αφορούσε επίσης στις δεξιότητες προώθησης του βιγκανισμού.

Η Melanie ανέφερε τρία βασικά εμπόδια στην αποτελεσματική επικοινωνία μας:

1. Το ότι κάποτε δε γνωρίζουμε το ακροατήριο μας. Πρέπει να μάθουμε να διακρίνουμε πότε είναι καλό να προσπαθούμε να προωθήσουμε το βιγκανισμό και πότε όχι
2. Το ότι ενίοτε δεν έχουμε επαρκείς δεξιότητες προώθησης του βιγκανισμού, ειδικά επικοινωνιακές δεξιότητες
3. Το ότι κάποιες φορές χαρακτηριζόμαστε από συναισθηματική αντιδραστικότητα ή αγχώδεις διαταραχές, με αποτέλεσμα η προσπάθεια προώθησης του βιγκανισμού να θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας  

Η Melanie τόνισε επίσης ότι τα στοιχεία από μόνα τους δεν είναι αρκετά για να ‘πουλήσουν’ την ιδεολογία. Οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι με τα δεδομένα (facts). Συνεπώς η παράθεση στοιχείων επιστημονικών δεδομένων από μόνη της δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να εμπλακεί κάποιος σε μια συζήτηση για τον βιγκανισμό.

Και ένα άλλο αναποτελεσματικό μέσο προώθησης είναι το να τοποθετούμε τον εαυτό μας σε μια θέση ηθικής υπεροχής.

Η Melanie εξήγησε ότι ακόμα και αν δεν ισχυριστούμε ρητά ότι είμαστε ηθικά πιο σωστοί από έναν κρεατοφάγο, φαινόμαστε να ηθικολογούμε εφόσον παίρνουμε το μέρος του θύματος, παρόλο που δεν είμαστε εμείς το άμεσο θύμα της καταπίεσης και βίας.

Η Melanie εξήγησε ότι είναι ευκολότερο να αφήνουμε την έννοια της ηθικής κατά μέρος όταν κάνουμε συζητήσεις για τον βιγκανισμό, γιατί είναι απόλυτα εφικτό να πιστεύει κανείς ότι οι κατανάλωση κρέατος είναι ανήθικη αλλά να εξακολουθεί να το κάνει αν μπορεί με κάποιο άλλο τρόπο να το δικαιολογήσει.

Η Melanie δήλωσε επίσης ότι δεν πιστεύει ότι οι vegan είναι πιο ηθικοί από όσους δεν είναι vegan, γιατί η άποψη αυτή προσεγγίζει τον άνθρωπο σαν να είναι ένα εντελώς μονοδιάστατο ον.

Μετά από αυτή την ομιλία ακολούθησαν ερωτήσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων ένα άτομο σχολίασε ότι αισθάνεται πως όντως είναι πιο ηθικός σε σύγκριση με έναν κρεατοφάγο.

Η Melanie εξήγησε ότι ακόμα και αν οι vegans είναι όντως ‘πιο ηθικοί’ από τους κρεατοφάγους, το να προβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια θέση ηθικής ανωτερότητας είναι αναποτελεσματικό και δεν εξυπηρετεί την προώθηση του βιγκανισμού, καθώς τελικά αποθαρρύνει τους άλλους.

Αντί να παγιδευόμαστε με προβολές ηθικής ανωτερότητας, η Melanie συνέστησε τα εξής:

• Αν κάποιος μας ρωτήσει αν είμαστε vegan, μια όμορφη απάντηση είναι “Είμαι σήμερα αλλά για μεγάλο μέρος της ζωής μου δεν ήμουν“. Αυτό υπογραμμίζει ότι δεν έχουμε ηθική υπεροχή, και ότι η αλλαγή των διατροφικών επιλογών είναι μια απλή αλλαγή συμπεριφοράς, για την οποία όλοι είναι ικανοί
• Όταν κάποιος μας ρωτήσει γιατί είμαστε vegan, να μην παραθέτουμε στοιχεία, αλλά αντ’ αυτού να μοιραζόμαστε την ιστορία μας. Όσο πιο σύντομη και γλυκιά τόσο το καλύτερο.
• Μέσα από την ιστορία μας μπορούμε αν είναι εφικτό να τονίζουμε κάποιες δικαιολογίες που χρησιμοποιούσαμε κι εμείς για να αιτιολογήσουμε τον καρνισμό μας, όπως π.χ. “Δεν έβλεπα το κρέας που έτρωγα ως αισθανόμενο ον/ άτομο“, “νόμιζα ότι έπρεπε να φάω κρέας για να επιβιώσω” κτλ.
• Να θυμόμαστε τον δικό μας καρνισμό και τον τρόπο που βλέπαμε τον κόσμο και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσαμε, και να προσπαθούμε να τις χρησιμοποιούμε στη συζήτηση
• Να αποφύγουμε λέξεις που προκαλούν αντιδράσεις και αμυντική στάση. Παρόλο που ως vegan γνωρίζουμε ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι αποτέλεσμα βιασμού και το κρέας είναι αποτέλεσμα φόνου, αυτές οι λέξεις προκαλούν έντονη ενόχληση και την αίσθηση ότι το θέμα αυτό είναι ταμπού. Μπορούμε να προωθήσουμε καλύτερα το μήνυμά μας χωρίς να απωθούμε με τέτοιες φορτισμένες λέξεις.
• Να διατηρούμε θετικό τόνο, δίνοντας έμφαση στο γιατί αυτή ήταν μια σημαντική απόφαση για μας, για την υγεία, την ευημερία και την πνευματικότητα μας.

Αποτελεσματική προώθηση του Βιγκανισμού: Μέρος 2ο

Πηγή: https://thoughtfulveganblog.wordpress.com/2017/03/15/effective-vegan-advocacy-workshop-part-1