Αποτελεσματική προώθηση του Βιγκανισμού: Μέρος 1ο
Greek Vegans . . 29 Οκτ, 2017
Αντ 'αυτού, διατυπώνοντας ερωτήσεις για την αγάπη των άλλων για τα ζώα ("τι είναι αυτό που αγαπάς σε ο,τι αφορά τα ζώα;", "πες μου περισσότερα για το πόσο αγαπάς το σκυλί σου") κάνουμε τους άλλους να αισθάνονται ότι έχει ακουστεί η άποψή τους, και γίνονται κι αυτοί πιο δεκτικοί στο να ακούσουν κι εμάς.
β) Συμπόνια/Επιείκεια - Προκειμένου το μήνυμα μας να γίνεται αποδεκτό θα πρέπει να μην απαιτούμε από τους άλλους να είναι τέλειοι. Είναι σημαντικό να είμαστε ευγενικοί και επικροτούμε όσα έχουν καταφέρει ως τώρα, ακόμα κι αν δεν έχουν φτάσει ακόμα εκεί που εμείς θα επιθυμούσαμε.
Εάν κατά τη διάρκεια μιας επικοινωνίας παρατηρήσουμε ότι έχουμε αρχίσει να χάνουμε τη συμπόνια και την επιείκεια μας προς τον συνομιλητή μας, το καλύτερο για μας θα ήταν να σταματήσουμε τη συζήτηση.
(ΣτΜ: Η λέξη επιείκεια δεν χρησιμοποιείται εδώ με την έννοια της ήπιας κριτικής. Αντιθέτως έχει το νόημα της έλλειψης αυστηρότητας προς τον συνάνθρωπο μας. Της κατανόησης ότι, όπως όλοι μας, έχει αδυναμίες. Οι αδυναμίες μας αυτές όμως, δεν μας κάνουν κακούς ανθρώπους. Σημαίνουν απλώς ότι σε κάποιους τομείς χρειαζόμαστε λίγη περισσότερη βοήθεια από τους γύρω μας). γ) Σαφήνεια - αναφέρθηκε επίσης μια δεξιότητα που συχνά αποκαλείται στη συμβουλευτική ως ‘παράφραση’, και ουσιαστικά πρόκειται για την επανάληψη (προφανώς όχι παπαγαλία) της δικής μας ερμηνείας των λεγομένων των συνομιλητών μας. Αυτό τους κάνει να αισθάνονται ότι τους έχουμε ακούσει, ή μπορεί να τους δώσει την ευκαιρία να μας διορθώσουν.
Όταν γίνεται σωστά, η παράφραση μπορεί επίσης να είναι μια καλή ευκαιρία να αμφισβητήσουμε τις καρνιστικές άμυνες που ανιχνεύουμε στη συζήτηση όπως π.χ. “καταλαβαίνω ότι αισθάνεστε πραγματικά συνδεδεμένος/η με τα ζώα αλλά κάποια στιγμή στη ζωή σας κάνατε μια διάκριση σχετικά με τα ζώα που είναι βρώσιμα και τα ζώα που δεν είναι. Σωστά το κατάλαβα ή έχω παρερμηνεύσει αυτό που είπατε;".
Είναι αυτονόητο ότι πρέπει μόνο να προσπαθούμε να αμφισβητήσουμε κάποια καρνιστική άμυνα που έχει ήδη ειπωθεί στο πλαίσιο της συγκεκριμένης επικοινωνίας. Δεν είναι καλό να έχουμε προαποφασίσει ότι θέλουμε να αμφισβητήσουμε κάποια καρνιστική δικαιολογία από το ξεκίνημα της συνομιλίας.
δ) Θάρρος- χρειάζεται θάρρος για να δείξει κάποιος αδυναμία ή να παραδεχτεί ότι έχει λάθος όταν συνομιλεί με κάποιον άλλον. Αν κάποιος είναι αρκετά θαρραλέος ώστε να γίνει ευάλωτος και να παραδεχτεί σ’ εμάς την επιπολαιότητα της αιτιολογίας στην οποία στηρίζεται για να καταναλώνει κρέας, πρέπει να επικροτούμε αυτήν την ευαισθησία.
Είναι όμορφο να έχουμε το θάρρος κατά τη διάρκεια της συνομιλίας να παραδεχόμαστε κι εμείς τις αδυναμίες μας και τις ανησυχίες που είχαμε όταν κάναμε αποφασίσαμε να γίνουμε vegan. Για παράδειγμα, μου αρέσει να λέω στους ανθρώπους για τη δική μου μετάβαση - για την αίσθηση απώλειας της εύκολης και άνετης ζωής που ένιωσα όταν αποφάσισα να αλλάξω...
Μου αρέσει να τους μιλάω για το ότι στην αρχή ονειρευόμουν λουκανικοπιτάκια, και για για τη θλίψη και ντροπή που αισθάνθηκα όταν ένιωσα ότι η οικογένεια και ο σύντροφός μου δε με καταλάβαιναν. Αλλά και για το ότι, παρά τις δυσκολίες αυτές, εξακολουθεί να είναι η πιο ηθικά ικανοποιητική και θετική απόφαση που πήρα στη ζωή μου.
4) Να μην εξισώνουμε τη διαφορετικότητα των άλλων με ηθική ανεπάρκεια. Οι διαφορές μας δε συνεπάγονται ότι δεν έχουν τις ίδιες ηθικές αρχές, ή ότι δεν θα έπρεπε να συζητάμε ως ίσοι. Είμαστε διαφορετικοί από τους άλλους - και από τους κρεατοφάγους, αλλά και από άλλους vegan. Είναι φυσικό να υπάρχουν κάποιες συγκρούσεις αλλά ο τρόπος με τον οποίο τις αντιμετωπίζουμε είναι σημαντικός.
5) Να μην είμαστε τεμπέληδες σε θέματα επικοινωνίας. Η επιλογή λέξεων σε μια συζήτηση μπορεί να φαίνεται μικρό ζήτημα, αλλά είναι πολύ σημαντική ως προς το πως το μήνυμά μας λαμβάνεται από τους άλλους.
Για παράδειγμα, όταν λέμε "μπράβο αλλά...", αυτό εκλαμβάνεται σχεδόν πάντα ως κριτική που μπορεί να κάνει τον άλλον να αισθανθεί άσχημα, ενώ ή έκφραση "μπράβο και...", μπορεί να είναι αποτελεσματική όταν θέλουμε να ενθαρρύνουμε τον άλλον να αλλάξει.
(ΣτΜ: Με το που αναφέρεται η λέξη 'αλλά', οτιδήποτε έχει προηγηθεί διαγράφεται από το μυαλό του συνομιλητή μας. Υποσυνείδητα το εκλαμβάνουν ως μια τυπική και χωρίς περιεχόμενο εισαγωγή σε αυτό που πραγματικά θέλουμε να πούμε (αυτό που ακολουθεί το 'αλλά). Πρέπει να διατυπώνουμε τις όποιες αντιρρήσεις μας αποφεύγοντας τη συγκεκριμένη λέξη ή αντίστοιχες όπως το όμως.)
6) Να έχουμε επίγνωση των ίδιων μας των σκέψεων, συναισθημάτων, και αναγκών, αλλιώς ενδέχεται να βγουν προς τα έξω όταν δεν το περιμένουμε.
Όταν γινόμαστε vegan υιοθετούμε ένα καινούργιο μοντέλο αξιολόγησης του κόσμου, το οποίο από τη μία μας γεμίζει χαρά, αλλά από την άλλη μπορεί κάποτε να μας κάνει να αισθανόμαστε ότι ζούμε σε ένα κόσμο γεμάτο αδικία και πόνο.
Η ανάπτυξη της ικανότητας να παρατηρούμε και να εκφράζουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας με ασφαλή και εποικοδομητικό τρόπο, αντί να αφήνουμε να εξωτερικεύονται με επιθετικότητα (π.χ. κράζοντας κάποιον που τρώει McDonalds) στηρίζει την προσωπική μας ανάπτυξη και τη φροντίδα του εαυτού μας.
7) Να έχουμε υγιείς και καλές προθέσεις. Μήπως ξεκινάμε μια συνομιλία π.χ. με την πρόθεση να πείσουμε κάποιον να γίνει vegan ή με την πρόθεση να φανούμε εμείς σωστοί; Αυτή δεν είναι θετική στρατηγική συνομιλίας, καθώς είναι δύσκολο να καλλιεργηθούν οι τέσσερις πυλώνες επικοινωνίας όταν έχουμε κρυφές ή όχι και τόσο κρυφές προθέσεις.
Αντιστοίχως, είναι επίσης σημαντικό να αποδεχτούμε ότι μερικοί άνθρωποι θα προσπαθήσουν να ξεκινήσουν μια συζήτηση μ’ εμάς για τον βιγκανισμο, ενώ η δική τους πρόθεση δεν είναι να μας ακούσουν, αλλά να προβάλουν τη δική τους άποψη.
Έχοντας υγιείς προθέσεις, μαθαίνουμε να επενδύουμε ενέργεια και χρόνο μόνο σε ανθρώπους που είναι δεκτικοί προς τη βίγκαν στάση ζωής. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που ίσως το μόνο που χρειάζονται είναι να αισθανθούν ότι έχουν υποστήριξη στη μετάβαση τους σ’ αυτόν τον καινούριο κόσμο.
Είναι άνθρωποι που πιθανόν να εκτιμήσουν την ακεραιότητα του χαρακτήρα μας και την έμπρακτη προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα πιο δίκαιο και συμπονετικό κόσμο. Είναι συμπονετικοί και οι ίδιοι, και ενδιαφέρονται πραγματικά να προχωρήσουν προς μια διατροφή χωρίς βία.
8) Να μην ‘καθορίζουμε την πραγματικότητα του άλλου’. Ας επιτρέψουμε στους άλλους να είναι οι ‘ειδικοί’ της δικής τους εμπειρίας, γιατί, ακόμα κι αν έχουμε πτυχίο ψυχολογίας, δε μπορούμε να διαβάσουμε το μυαλό τους. Πολλοί από μας έχουμε βιώματα του πως οι γονείς μας όριζαν την πραγματικότητα μας όταν ήμασταν παιδιά: "Δε γίνεται να πεινάς, μόλις έφαγες", "Τί εννοείς αισθάνθηκες ντροπή στην τάξη; Σιγά μωρέ, δεν ήταν και τόσο άσχημα".
Ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, το να διαμορφώνουμε εμείς την πραγματικότητα των άλλων, βιώνεται από αυτούς ως εξευτελιστική εμπειρία. Το έχουμε βιώσει όλοι και το κάναμε κι εμείς σε άλλους. Και εμείς οι vegan το κάνουμε αυτό κάθε φορά που λέμε στους κρεατοφάγους ότι δεν αγαπούν τα ζώα επειδή τα τρώνε. Θα μπορούσαμε αντ’ αυτού να διαφωνήσουμε μαζί τους χωρίς να καθορίσουμε την πραγματικότητα τους και, όντας πιο επιεικείς να πετύχουμε μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία.
Στη συνέχεια η Melanie υποστήριξε ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε να κάνουμε κριτική, και μέσω της χρήσης των τεσσάρων πυλώνων να διευκολύνουμε τον ακροατή/συνομιλητή μας να αισθάνεται ότι έχει αποδοχή και κατανόηση. Με χειρονομίες ή άλλους μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας, μπορούμε να κάνουμε κάποιον να νιώσει ότι τον ακούμε προσεκτικά, πράγμα που μας βοηθά όχι μόνο στο του δείξουμε ότι έχει από μας αποδοχή και κατανόηση, αλλά και στο να διατηρήσουμε τον έλεγχο της συζήτησης.
Επιπλέον, εάν δεν ανοιγόμαστε κι εμείς οι ίδιοι, και δεν αποκαλύπτουμε τις σκέψεις μας με λεκτική ή και μη λεκτική ανατροφοδότηση, ενδέχεται ο συνομιλητής μας να αισθανθεί χειραγωγημένος, σαν να μοιράστηκε μαζί μας πιο πολλά απ’ όσα ήταν γι’ αυτόν ασφαλές. Οπότε το να είμαστε ανοιχτοί κι εμείς οι ίδιοι βοηθά πολύ την θετική αλληλεπίδραση και επικοινωνία.
Θα υπάρξουν όμως και στιγμές που δε θα μπορούμε να είμαστε καλοί ακροατές. Σ’ εμένα αυτό συμβαίνει περίπου στις 17.30, όταν μου είναι δύσκολο να εκφραστώ καλά και πολύ περισσότερο να ακούσω σωστά. Γνωρίζοντας το πότε δε μπορούμε να είμαστε καλοί ακροατές, κάνουμε τόσο στον εαυτό μας όσο και στον συνομιλητή μας μεγάλη χάρη αναβάλλοντας μια σημαντική συζήτηση για μια πιο κατάλληλη στιγμή.
Συνεπώς, οι τρόποι που πρότεινε η Melanie για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής επικοινωνίας συνθέτουν μια στρατηγική ‘ολοκληρωμένων μηνυμάτων’ που βασίζεται σε μια προσέγγιση επιεικούς και συμπονετικής επικοινωνίας.
Πρόκειται για μια στρατηγική που μπορεί να ενσωματωθεί στις καθημερινές μας επικοινωνίες και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν κάνουμε δύσκολες συζητήσεις, όπως π.χ. όταν συζητάμε για τις vegan αξίες μας με τους αγαπημένους μας.
Επιπλέον, η Melanie ανέφερε κάτι πολύ σημαντικό για μένα: Το ότι οι άνθρωποι που θέλουν να είναι στη ζωή μας έχουν υποχρέωση να καταβάλουν προσπάθεια να κατανοήσουν τις απόψεις μας και το τι σημαίνει ο βιγκανισμός για μας. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο για το βιγκανισμό.
Για παράδειγμα, δε χρειάζεται να γίνει κανείς φανατικός ποδοσφαιρόφιλος αν αγαπά έναν ποδοσφαιριστή, αλλά θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να κατανοήσει τι σημαίνει το ποδόσφαιρο γι’ αυτόν, μαθαίνοντας τους κανόνες του παιχνιδιού και υποστηρίζοντας τον σε στιγμές δύσκολες.
Αν και ο βιγκανισμός είναι συχνά ένα φορτισμένο και ταμπού θέμα, ωστόσο, όταν πρόκειται για τις σχέσεις μας με τους ανθρώπους γύρω μας, δε διαφέρει από το παράδειγμα του ποδοσφαιριστή. Οι άνθρωποι που μας αγαπούν είναι καλό να κάνουν την προσπάθεια να καταλάβουν την καινούρια στάση ζωή μας και το πως αυτή μεταφράζεται στην πράξη μέσα από τη διατροφή μας και άλλες επιλογές μας. Συνήθως, σύντομα συνειδητοποιούν ότι ο βιγκανισμός δεν είναι και τόσο περίεργος και ότι το vegan φαγητό μπορεί να είναι εξίσου νόστιμο!
Άλλες συμβουλές που πρότεινε η Melanie αφορούν τον αυτοέλεγχο σε περιπτώσεις συζητήσεων όπου αρχίζουν να προκαλούνται εντάσεις. Θα πρέπει:
- Να προσπαθούμε να ηρεμούμε τον εαυτό μας προτού μας ‘κουρδίσουν’ πολύ
- Να παρατηρούμε πότε τα συναισθήματά μας αρχίζουν να γίνονται έντονα
- Να εκφράζουμε με όμορφο τρόπο τα συναισθήματά μας, ακόμα και τη δυσαρέσκεια μας (π.χ. ‘Αυτό που είπατε με στενοχωρεί, και θα ήθελα να σας εξηγήσω γιατί...’)
- Να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας σταματώντας μια συζήτηση εάν χρειάζεται
- Να λαμβάνουμε υπόψη και τα συναισθήματα των άλλων και να τους ενθαρρύνουμε αν είναι εφικτό.
Η τελευταία συζήτηση της ημέρας αφορούσε επίσης στις δεξιότητες προώθησης του βιγκανισμού.
Η Melanie ανέφερε τρία βασικά εμπόδια στην αποτελεσματική επικοινωνία μας:
- Το ότι κάποτε δε γνωρίζουμε το ακροατήριο μας. Πρέπει να μάθουμε να διακρίνουμε πότε είναι καλό να προσπαθούμε να προωθήσουμε το βιγκανισμό και πότε όχι
- Το ότι ενίοτε δεν έχουμε επαρκείς δεξιότητες προώθησης του βιγκανισμού, ειδικά επικοινωνιακές δεξιότητες
- Το ότι κάποιες φορές χαρακτηριζόμαστε από συναισθηματική αντιδραστικότητα ή αγχώδεις διαταραχές, με αποτέλεσμα η προσπάθεια προώθησης του βιγκανισμού να θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας
Η Melanie τόνισε επίσης ότι τα στοιχεία από μόνα τους δεν είναι αρκετά για να ‘πουλήσουν’ την ιδεολογία. Οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι με τα δεδομένα (facts). Συνεπώς η παράθεση στοιχείων επιστημονικών δεδομένων από μόνη της δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να εμπλακεί κάποιος σε μια συζήτηση για τον βιγκανισμό.
Και ένα άλλο αναποτελεσματικό μέσο προώθησης είναι το να τοποθετούμε τον εαυτό μας σε μια θέση ηθικής υπεροχής.
Η Melanie εξήγησε ότι ακόμα και αν δεν ισχυριστούμε ρητά ότι είμαστε ηθικά πιο σωστοί από έναν κρεατοφάγο, φαινόμαστε να ηθικολογούμε εφόσον παίρνουμε το μέρος του θύματος, παρόλο που δεν είμαστε εμείς το άμεσο θύμα της καταπίεσης και βίας.
Η Melanie εξήγησε ότι είναι ευκολότερο να αφήνουμε την έννοια της ηθικής κατά μέρος όταν κάνουμε συζητήσεις για τον βιγκανισμό, γιατί είναι απόλυτα εφικτό να πιστεύει κανείς ότι οι κατανάλωση κρέατος είναι ανήθικη αλλά να εξακολουθεί να το κάνει αν μπορεί με κάποιο άλλο τρόπο να το δικαιολογήσει.
Η Melanie δήλωσε επίσης ότι δεν πιστεύει ότι οι vegan είναι πιο ηθικοί από όσους δεν είναι vegan, γιατί η άποψη αυτή προσεγγίζει τον άνθρωπο σαν να είναι ένα εντελώς μονοδιάστατο ον.
Μετά από αυτή την ομιλία ακολούθησαν ερωτήσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων ένα άτομο σχολίασε ότι αισθάνεται πως όντως είναι πιο ηθικός σε σύγκριση με έναν κρεατοφάγο.
Η Melanie εξήγησε ότι ακόμα και αν οι vegans είναι όντως ‘πιο ηθικοί’ από τους κρεατοφάγους, το να προβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια θέση ηθικής ανωτερότητας είναι αναποτελεσματικό και δεν εξυπηρετεί την προώθηση του βιγκανισμού, καθώς τελικά αποθαρρύνει τους άλλους.
Αντί να παγιδευόμαστε με προβολές ηθικής ανωτερότητας, η Melanie συνέστησε τα εξής:
- Αν κάποιος μας ρωτήσει αν είμαστε vegan, μια όμορφη απάντηση είναι "Είμαι σήμερα αλλά για μεγάλο μέρος της ζωής μου δεν ήμουν". Αυτό υπογραμμίζει ότι δεν έχουμε ηθική υπεροχή, και ότι η αλλαγή των διατροφικών επιλογών είναι μια απλή αλλαγή συμπεριφοράς, για την οποία όλοι είναι ικανοί
- Όταν κάποιος μας ρωτήσει γιατί είμαστε vegan, να μην παραθέτουμε στοιχεία, αλλά αντ' αυτού να μοιραζόμαστε την ιστορία μας. Όσο πιο σύντομη και γλυκιά τόσο το καλύτερο.
- Μέσα από την ιστορία μας μπορούμε αν είναι εφικτό να τονίζουμε κάποιες δικαιολογίες που χρησιμοποιούσαμε κι εμείς για να αιτιολογήσουμε τον καρνισμό μας, όπως π.χ. "Δεν έβλεπα το κρέας που έτρωγα ως αισθανόμενο ον/ άτομο", "νόμιζα ότι έπρεπε να φάω κρέας για να επιβιώσω" κτλ.
- Να θυμόμαστε τον δικό μας καρνισμό και τον τρόπο που βλέπαμε τον κόσμο και τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσαμε, και να προσπαθούμε να τις χρησιμοποιούμε στη συζήτηση
- Να αποφύγουμε λέξεις που προκαλούν αντιδράσεις και αμυντική στάση. Παρόλο που ως vegan γνωρίζουμε ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι αποτέλεσμα βιασμού και το κρέας είναι αποτέλεσμα φόνου, αυτές οι λέξεις προκαλούν έντονη ενόχληση και την αίσθηση ότι το θέμα αυτό είναι ταμπού. Μπορούμε να προωθήσουμε καλύτερα το μήνυμά μας χωρίς να απωθούμε με τέτοιες φορτισμένες λέξεις.
- Να διατηρούμε θετικό τόνο, δίνοντας έμφαση στο γιατί αυτή ήταν μια σημαντική απόφαση για μας, για την υγεία, την ευημερία και την πνευματικότητα μας.
Αποτελεσματική προώθηση του Βιγκανισμού: Μέρος 2ο
Πηγή: https://thoughtfulveganblog.wordpress.com/2017/03/15/effective-vegan-advocacy-workshop-part-1
Αποτελεσματική προώθηση του Βιγκανισμού: Μέρος 2ο
Greek Vegans . . 29 Οκτ, 2017
Το παρόν άρθρο μεταφράστηκε από σημειώσεις που δημοσιεύτηκαν στο blog The Thoughtful Vegan όταν η συγγραφέας, Meg, παρευρέθηκε σε διήμερο σεμινάριο που έγινε στην Αυστραλία με καλεσμένους ομιλητές τη Melanie Joy και τον Tobias Leenaert.
Μέρος 2: Κυριακή, 5 Μαρτίου Πρέπει να παραδεχτώ ότι έφτασα με κάποια καθυστέρηση στην πρώτη συνεδρία της Κυριακής - στην παρουσίαση του Tobias με τίτλο “Κάνοντας τη Συμπόνια πιο Εύκολη”. Πάντως όταν κάθισα, ο Tobias συζητούσε το ότι οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να αποδεχτούν ή να υιοθετήσουν κάτι καινούργιο όταν δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά τους, και εξηγούσε έτσι τη γέννηση της τάσης των Reducetarian.
Κάποιοι από μας μπορεί να είχαμε ήδη ακούσει για τους Flexitarian (ευελικτο-χορτοφάγος) αλλά και για τους Pescetarian (ιχθυο-χορτοφάγος - δηλαδή αυτούς που θεωρούν ότι είναι χορτοφάγοι αλλά τρώνε ψάρια). Προσωπικά όμως δεν είχα ακούσει ποτέ τον όρο Reducetarian! Αυτός είναι ο ορισμός του κινήματος που βρήκα σε μία Reducetarian ιστοσελίδα:
“Αποτελείται από άτομα που έχουν πάρει την απόφαση να τρώνε λιγότερο κρέας - κόκκινο κρέας, πουλερικά, και θαλασσινά- όπως επίσης και λιγότερα γαλακτοκομικά και αυγά, ανεξάρτητα από το βαθμό στον οποία τα μειώνουν και από τα κίνητρα τους γι’αυτό. Η ιδέα αυτή είναι ελκυστική γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι διατεθειμένοι να ακολουθούν μια ‘όλα ή τίποτα’ διατροφή που μπορεί να τους φαίνεται ακραία. Παρ’όλα αυτά, ο Reducetarianism περιλαμβάνει και τους vegan και vegetarian, και όποιους άλλους μειώνουν στη διατροφή τους την κατανάλωση ζωικών’.
Τι σημαίνει για μας αυτή η αύξηση επιλογών σε φυτικά γάλατα και κρέατα, και στα μενού εστιατορίων; Σημαίνει ότι έχει εξαλειφθεί ένα σημαντικό εμπόδιο που είχαν όσοι ήθελαν να κάνουν τη μετάβαση στο βιγκανισμό. Οπότε, αντί να κατακρίνουμε τους Reducetarian, πρέπει να τους ενθαρρύνουμε με κάθε ευκαιρία!
Προσωπικά, η ιδέα ότι αυτή είναι μια αποτελεσματική στρατηγική προώθησης του βιγκανισμού, μου φαινόταν περίεργη. Στην ψυχολογία, μαθαίνουμε ότι για να αλλάξουμε μια συμπεριφορά πρέπει να αλλάξουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα πιστεύω και τις στάσεις από τις οποίες απορρέει αυτή η συμπεριφορά. Για μένα αυτό ήταν ανέκαθεν κάτι σαν συμπαντικός νόμος.
Ο Tobias όμως υποστήριξε ότι, κατ’ ακρίβειαν, σε ο,τι αφορά το βιγκανισμό, ίσως είναι πιο αποτελεσματικό να κάνουμε το αντίθετο - δηλαδή, να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να αλλάξει τη συμπεριφορά και τις συνήθειές του (δοκιμάζοντας και απολαμβάνοντας vegan φαγητό), και να αφήσουμε τα πιστεύω τους να αλλάξουν ως φυσικό επόμενο αυτής της ομαλής αλλαγής συμπεριφοράς.
Το επόμενο ερώτημα λοιπόν είναι, γιατί να πρέπει να κάνουμε το αντίθετο από ότι συνηθίζεται στην ψυχολογία; Ο Tobias αναφέρθηκε σε μία μελέτη της οποίας η περίληψη δίνει την εξής απάντηση:
“Γιατί μας αρέσει να τρώμε κρέας, αλλά όχι το να προκαλούμε κακό στα ζώα. Μία λύση σ’αυτό το δίλημμα είναι να απαρνηθούμε την ικανότητα των ζώων να υποφέρουν, αφαιρώντας έτσι κάθε ηθικό προβληματισμό ως προς την κακοποίηση τους.
Για να δούμε αν ισχύει αυτό, ζητήσαμε από συμμετέχοντες να φάνε είτε παστό βοδινό είτε ξηρούς καρπούς και, ακολούθως, να υποδείξουν αν αυτό τους προκαλεί κάποιο ηθικό προβληματισμό, καθώς και να κρίνουν την θέση της αγελάδας στην ηθική τους στάση, και τη διανοητική της κατάσταση.
Όσοι είχαν φάει κρέας, αξιολόγησαν ως λιγότερο σημαντική την υποχρέωση τους να δείξουν ενδιαφέρον για την ηθική υπόσταση των ζώων γενικά και για την κατάσταση της αγελάδας. Επίσης, η κατανάλωση κρέατος μείωσε έμμεσα την τάση των συμμετεχόντων να αποδίδουν στην αγελάδα, και στα ζώα γενικότερα, την ικανότητα να βιώσουν ότι υποφέρουν.
Επομένως, οι άνθρωποι ίσως αποφεύγουν να εξετάσουν αυτή τη ρήξη μεταξύ της κατανάλωσης κρέατος και του προβληματισμού για το καλό των ζώων, με το να σκέφτονται τα ζώα ως μη συναισθανόμενα όντα, και την αξία της ζωής τους ως μικρότερη”
Ο Tobias εξήγησε ότι είναι πιο εύκολο να καταδικάσει κανείς κάτι στο οποίο δεν συμμετέχει, παρά κάτι στο οποίο είναι συνυπεύθυνος.
Επομένως, το να προκαλούμε αισθήματα ντροπής σε όσους τρώνε κρέας λέγοντας τους ότι κάνουν κάτι κακό/σκληρό/άκαρδο/ανήθικο (ιδιαίτερα όταν το κάνουμε κάθε φορά που εκτελούν αυτή την πράξη), όχι μόνο οδηγεί σε αντιπαραθέσεις και βλάπτει τις σχέσεις μας με τους άλλους, αλλά επίσης διαιωνίζει το στερεότυπο του επιθετικού vegan. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη του βιγκανισμού, και είναι ξεκάθαρο ότι γενικά αυτός ο τρόπος προώθησης των δικαιωμάτων των ζώων, είναι αναποτελεσματικός.
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να κοιτάξουμε την ευρύτερη εικόνα.
O Tobias μίλησε για τους διαφορετικούς τύπους προώθησης του βιγκανισμού. Συνήθως οι vegan ήταν συνειδητοποιημένα άτομα που ως αφετηρία είχαν το ηθικό πλαίσιο ότι η κατανάλωση ζώων είναι λάθος (πράγμα με οποίο συμφωνούν και πολλοί μη vegan).
Ίσως τα κατάφερναν με τις δράσεις τους να πείσουν κάποια άτομα που στην ουσία ήταν ήδη από μόνα τους έτοιμα να υιοθετήσουν ένα πιο συμπονετικό τρόπο ζωής. Ο Tobias όμως εξήγησε ότι, την τελευταία δεκαετία, υπάρχει νέα ώθηση στο πως προβάλλεται ο βιγκανισμός, και αυτή προέκυψε από τους προβληματισμούς που αφορούν την υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Δε σας κρύβω ότι τόσο εγώ όσο και κάποιοι φίλοι μου, γίναμε vegan αρχικά για τέτοιους λόγους, και δεν ήμασταν μόνο εμείς: χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο επηρεάστηκαν από τα ντοκιμαντέρ Forks Over Knives και Cowspiracy.
Επιπλέον, η πρόσφατη ανάπτυξη στον τομέα των vegan επιχειρήσεων αποτελεί ίσως τον καλύτερο τρόπο να πείσεις μεγάλη μάζα ανθρώπων να δοκιμάζουν και να απολαμβάνουν vegan φαγητό, αλλάζοντας τους έτσι κάποιες προκαταλήψεις που μπορεί να είχαν για τον βιγκανισμό.
Μόλις ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ανθρώπων είναι vegan ή κάνει σε μεγάλο βαθμό φυτική διατροφή, τότε θα είναι πολύ πιο εύκολο να προωθήσουμε νομοθετικές αλλαγές που θα διασφαλίσουν τα δικαιώματα των ζώων που χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία.
Μετά το διάλειμμα, ο Tobias έκανε τη δεύτερη του παρουσίαση με θέμα την Αποτελεσματική Προώθηση του Βιγκανισμού. Πρότεινε περίπου 10 αποτελεσματικές στρατηγικές προώθησης που περιλαμβάνουν:
- Προσαρμόζουμε τις προσδοκίες μας. Λαμβάνοντας υπόψη όσα έχουν ήδη συζητηθεί, το να είμαστε θετικοί και να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να μειώσουν το κρέας είναι πολύ αποτελεσματικό. Ακόμα και το να προτείνουμε ως ιδέα σε κάποιον να μειώσει την καθημερινή κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών είναι πολύ άμεσο και εύκολο να το δεχτεί, απ’ ότι το να του ζητάμε να αλλάξει την ιδεολογία του και κυρίως την καθημερινότητα του. [ΣτΜ: Για παράδειγμα μπορούμε να του προτείνουμε να τρώει κρέας μόνο το σαββατοκύριακο. Κάτι τέτοιο δεν μειώνει απλώς την κατανάλωση ζωικών. Επιπλέον κάνει την μετάβαση στον βιγκανισμό πολύ πιο εύκολη. Βλέποντας κάποιος ότι δεν είναι κάτι σπουδαίο η αποχή από τα το κρέας, μπορεί στη συνέχεια να το αποβάλει πλήρως από το διαιτολόγιο του.]
- Προσαρμόζουμε τα επιχειρήματά μας. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός Οι συνομιλητές μας ίσως να μη μπορούν να ταυτιστούν με όσα ισχύουν για εμάς. Μια μετριοπαθής προσέγγιση είναι συνήθως πιο αποτελεσματική, ειδικά στην αρχή. Εγώ προσωπικά άφηνα σχεδόν κάθε αναφορά στα ζώα έξω από τη συζήτηση, και όταν μιλούσα σε άλλους τους έλεγα απλά την ιστορία της πορείας μου προς το βιγκανισμό (η οποία ξεκίνησε ουσιαστικά ως επιλογή που αφορούσε την υγεία μου).
Υπάρχει η αντίληψη ότι το να είσαι vegan για τα ζώα είναι μια αλτρουιστική πράξη, ενώ το να είσαι vegan για την υγεία σου είναι εγωιστικό, και ίσως αυτό να αληθεύει. Όμως, θεωρώ ότι, όσο προχωράς σ’ αυτό το ταξίδι προς τον βιγκανισμό, οι συναισθηματικές, γνωστικές, πνευματικές, και πολιτικές πτυχές του ευθυγραμμίζονται, και τελικά καταλήγεις να είσαι βίγκαν για ‘όλους τους λόγους’. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μη ζητάμε από τους άλλους να τρέξουν προτού καταφέρουν να περπατήσουν.
- Βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του συνομιλητή μας. Κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του λόγους για τους οποίους τρώει κρέας, το οποίο συνήθως τους φαίνεται φυσικό, φυσιολογικό, και νόστιμο. Για εμάς τους vegan μπορεί αυτό να ακούγεται εξοργιστικό. Παρόλα αυτά ας προσπαθήσουμε να θυμηθούμε πως νιώθαμε κι εμείς παλιότερα, όταν είχαμε τις ίδιες ακριβώς καρνιστικές απόψεις. Ο Tobias χρησιμοποίησε τον όρο ‘vegan αμνησία’. Σχεδόν κανένας από τους σημερινούς ενήλικες δεν ήταν vegan όλη του τη ζωή. Το ότι κι εμείς χρησιμοποιούσαμε παλιότερα τις ίδιες δικαιολογίες για να καταναλώνουμε κρέας, μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να κρατάμε χαμηλά τους τόνους και να αντιμετωπίζουμε με κατανόηση τους γύρω μας.
- Εφαρμόζουμε βασικές δεξιότητες ψυχολογίας και επικοινωνίας. Ο Tobias μίλησε επίσης για το ότι εμείς οι vegan πολλές φορές αισθανόμαστε ότι έχουμε πάρα πολλά να πούμε, και κανένα λόγο να ακούσουμε τους άλλους, γιατί έχουμε ακούσει τα ίδια επιχειρήματα πολλές φορές στο παρελθόν. Δυστυχώς αυτό κάνει κακό στο κίνημα και στα ζώα. Πρέπει να ακούμε.
- Αναλογιζόμαστε τις συνέπειες που μπορεί να έχει το να εκφραζόμαστε έντονα και επιθετικά ή το να προσπαθούμε να κερδίσουμε μία λογομαχία. Το ζητούμενο είναι να κάνουμε και να λέμε πράγματα που να κάνουν τους ανθρώπους πιο θετικούς και δεκτικούς προς την προσπάθεια μας. Αν ένα σχόλιο, άποψη ή απάντηση μας δεν πρόκειται να κάνει τον συνομιλητή μας πιο θετικό προς τον βιγκανισμό, αξίζει να το πούμε;
- Ας ξεχάσουμε και ας απομακρυνθούμε από την απολυτότητα και την τελειότητα. Πραγματικά πιστεύω ότι ο οποιοσδήποτε έχει την «τόλμη» να αποκαλεί τον εαυτό του vegan είναι πλήρως δεσμευμένος να αποφεύγει τα ζωικά προϊόντα όπου γίνεται, αλλά κάποιες φορές γίνονται λάθη, και κάποιες φορές οι άνθρωποι καταλαβαίνουν λάθος, και κάποιες φορές δεν ξέρεις καν τι είναι αυτό το συντηρητικό πάνω στην ετικέτα του προϊόντος, και κάποιες φορές αγοράζεις παπούτσια που νομίζεις ότι είναι vegan και μετά όταν τα κοιτάς πιο προσεκτικά αντιλαμβάνεσαι ότι έχουν δέρμα στη σόλα, κτλ κτλ. Αλλά αυτά τα πράγματα δεν έχουν σημασία! Ήταν πολύ αναζωογονητικό όταν μου το είπαν αυτό - ότι μια καλή προσπάθεια είναι όντως αρκετή! Έχω ήδη παθολογική τελειομανία, δεν χρειάζεται να κουράζω και να πιέζω τον εαυτό μου με αυτές τις περιστασιακές vegan «γκάφες». Όταν πρόκειται για την έρευνά σου σχετικά με το πόσο vegan είναι κάποια προϊόντα και υπηρεσίες, ο Tobias έκανε έναν σημαντικό διαχωρισμό μεταξύ της δημόσιας και της ιδιωτικής συμπεριφοράς. Και όταν κάποιο άτομο σε ρωτάει «αν έλεγξες κατά πόσον το κρασί που πίνεις είναι vegan, γιατί θεωρεί ότι δεν είναι», μην του δίνεις σημασία. Το να είσαι vegan δεν σημαίνει ότι πρέπει να είσαι τέλειος και αυτό δεν σε κάνει υποκριτή! Σημαίνει απλά ότι είσαι άτομο που προσπαθεί να κάνει το λιγότερο κακό, με τον τρόπο που ξέρει και μπορεί. Μπορείς να τους το εξηγήσεις αυτό και να τους πεις ότι όταν τρως έξω και δεν βρίσκεις vegan κρασί διαθέσιμο, τότε θα πιεις μη-vegan κρασί, γιατί αυτή είναι η δική σου ηθική κατώτατη γραμμή. Το βιβλίο που διαβάζω αυτή τη στιγμή, «Ζώντας ανάμεσα σε κρεατοφάγους», προτείνει να ρωτήσεις τον "εσωτερικό σου ανακριτή" ευγενικά «Ποια είναι η δική σου ηθική κατώτατη γραμμή;»
- Χρησιμοποιούμε το φαγητό. Μπορείτε να δώσετε στους ανθρώπους θεωρητικές και πρακτικές πληροφορίες, μπορείτε να τους μεταδώσετε ένα συναίσθημα την ώρα που τους μιλάτε, αλλά το καλύτερο από όλα είναι να τους δώσετε μία γευστική εμπειρία. Αυτό είναι που θα θυμούνται.
- Είμαστε υπομονετικοί. Δεν είναι υποχρέωση μας να κάνουμε όλον τον κόσμο vegan. Ο βιγκανισμός είναι ένα νέο κίνημα, περίπου 95% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν ανήκουν ακόμα σε αυτό. Πρέπει να χαιρόμαστε με τις μικρές αλλαγές.
- Προωθούμε τον βιγκανισμό με έναν βιώσιμο τρόπο, κρατώντας τον εαυτό μας υγιή, και αντιμετωπίζοντας τους γύρω μας θετικά.
- Αποβάλλουμε τους δογματισμούς. Είμαστε μετριοπαθείς και να θυμόμαστε ότι δεν πρέπει να είμαστε απόλυτοι. Αντιθέτως δείχνουμε ανοιχτοί στο να επανεξετάζουμε και τις δικές μας απόψεις και προσεγγίσεις καθώς αυτό μπορεί να είναι φέρει θετικά αποτελέσματα.
Ο Tobias έκανε κάποιες ακόμα ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις στη διάρκεια της παρουσίασης του και μετά από αυτή:
- Άσε τους ανθρώπους να έχουν τις εξαιρέσεις τους αν τις θέλουν, όπως «vegan εκτός από το τυρί».
- Το να μειώνεις την κατανάλωση κρέατος με το να τρως κοτόπουλο και ψάρι δεν αποτελεί λύση. Η ιδέα του να ξεκινήσεις μειώνοντας το κόκκινο κρέας δεν στέκει ηθικά καθώς λιγότερα ζώα σκοτώνονται για την παραγωγή «κόκκινου κρέατος» από ό,τι για την παραγωγή «λευκού».
- Οι γυναίκες γίνονται πιο εύκολα vegetarian ή vegan καθώς ταυτίζονται με καταπιεσμένες ομάδες.
- Η διαφορά μεταξύ του να τρως κρέας και άλλων μορφών βίας είναι ότι το πρώτο το επιδοκιμάζουμε, ενώ το δεύτερο το κατακρίνουμε.
Το τελευταίο κομμάτι όλου του εργαστηρίου ήταν η παρουσίαση της Melanie Joy πάνω στον Βιώσιμο Ακτιβισμό. Η Melanie όρισε ότι για να είναι βιώσιμος ο ακτιβισμός θα πρέπει η αποτελεσματικότητα του να είναι μεγαλύτερη ή ίση με το σωματικό, συναισθηματικό και κοινωνικό «κόστος».
Σχετικά με τον ακτιβισμό, η Melanie πρότεινε ότι οι αντοχές μας πρέπει να είναι μεγαλύτερες ή ίσες με το στρες που δέχεται το «ψυχοκοινωνικό μας ανοσοποιητικό σύστημα». Επίσης παρατήρησε την υποκρισία του να ζητάμε δικαιοσύνη και συμπόνια από τους άλλους όταν εμείς δεν κάνουμε το ίδιο για τον εαυτό μας ή για τους άλλους. Η Melanie πρότεινε να:
- Βάζουμε ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητα του ακτιβισμού μας. Πρέπει να καταφέρουμε να είμαστε παρόντες και ενεργοί για πολύ καιρό! Οι προτεραιότητες είναι πεποιθήσεις που κάνουμε πράξη. Αυτό σημαίνει ότι αν θέλουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας, πρέπει να βρούμε πρακτικούς τρόπους να το κάνουμε αυτό πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να είναι το να κρατήσουμε κάποιο χρόνο στο πρόγραμμά μας μόνο για μας -π.χ. μισή ώρα το πρωί ή το βράδυ για διαλογισμό, ή να φροντίζουμε να έχουμε ελεύθερο χρόνο χωρίς καθόλου ακτιβισμό το σαββατοκύριακο.
- Ενημερωνόμαστε για την Δευτερογενή Διαταραχή Τραυματικού Στρες (STSD), η οποία παρουσιάζεται συχνά σε ανθρώπους που βλέπουν να ασκείται βία σε άλλους. Όπως και στην Πρωτογενή Διαταραχή Τραυματικού Στρες (PTSD), έτσι και στην Δευτερογενή υπάρχουν πράγματα που την ενεργοποιούν και συγκεκριμένα συμπτώματα. Γνωρίζουμε τις δικές μας αιτίες ενεργοποίησης διαταραχών, και τα δικά μας συμπτώματα.Για παράδειγμα, κάτι που προκαλεί μεγάλο στρες σ’ εμένα, είναι το να δω τεχνητή γονιμοποίηση σε ζώο, και τα συμπτώματα μου είναι η αποστροφή και το αίσθημα ότι υφίσταμαι προσωπική βία και είμαι αβοήθητη.Το να γνωρίζουμε τις αιτίες ενεργοποίησης των διαταραχών μας και των συμπτωμάτων μας, μπορεί να βοηθήσει να τις αποφεύγουμε, και έτσι να μειώνουμε το στρες που συνδέεται με αυτές.
- Φροντίζουμε να αναγνωρίζουμε τις προσωπικές μας σωματικές, ψυχολογικές, συναισθηματικές, κοινωνικές και πνευματικές ανάγκες σε έναν πολιτισμό όπου έχει καταντήσει κανόνας το να παραμελούμε τον εαυτό μας. Όταν οι άλλοι δεν καλύπτουν τις ανάγκες μας νιώθουμε μία στέρηση και μία μοναξιά, αλλά το ίδιο ισχύει και για τον ίδιο μας τον εαυτό, όταν δεν καλύπτουμε εμείς οι ίδιοι τις ανάγκες μας.
Η Melanie στη συνέχεια ανέλυσε το STSD περιλαμβάνοντας και κάποια από τα κοινά συμπτώματα, όπως η «τραυματική πλαισίωση» (traumatic framing), στην οποία μία περίπλοκη κατάσταση μπαίνει σε ένα «πλαίσιο» από αυτόν που την παρατηρεί και ο οποίος ορίζει μέσα στην κατάσταση το θύμα, τον δράστη και τον ήρωα. Η Μelanie εξηγεί ότι αυτό έχει δει να γίνεται και ως εξής: τα ζώα να είναι τα θύματα, αυτοί που τρώνε κρέας οι δράστες και αυτός που το παρατηρεί -ο vegan- να είναι ο ήρωας. Aυτό το φαινόμενο, η «τραυματική πλαισίωση», είναι ένας δογματικός τρόπος να βλέπεις τα πράγματα και μπορεί να συνδεθεί με την τελειομανία.
Ένα ακόμη σύμπτωμα του STSD που περιέγραψε η Melanie είναι η «ενοχή του επιζώντος». Για όσους δεν γνωρίζουν, αυτή είναι μία ενοχή μετά αφότου έχει επιζήσει κάποιος (ή που δεν χρειάστηκε καν να το βιώσει αυτό) ένα τρομερό τραυματικό γεγονός ή και ζωή ολόκληρη.
Έχω πει κυριολεκτικά στον εαυτό μου και σε άλλους vegan φίλους ότι παρακολουθώ πλάνα από φάρμες (factory farming) επειδή αισθάνομαι υποχρεωμένη να το κάνω γιατί έχω συγκριτικά τόσο καλύτερη ζωή, οπότε «το λιγότερο που έχω να κάνω είναι τα παρακολουθώ».
Αλλά στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να τα βλέπεις αυτά σε τέτοιο βαθμό – προκαλείται ένα στρες το οποίο έχει μια συσσωρευτική επίδραση. Αν κάποιος σου ζητήσει να δεις κάτι τέτοιο μπορείς να πεις “Έχω δει πάρα πολύ υλικό με σκληρές εικόνες τελευταία και δε μπορώ να δω άλλο αυτή τη στιγμή”.
Αν θέλεις να δείξεις σε κάποιους τέτοιο υλικό, όπως πλάνα από φάρμες, είναι σημαντικό να πάρεις την έγκριση τους. Κάποια άλλα συμπτώματα του STSD είναι:
- Αίσθηση ότι ποτέ δεν μπορείς να κάνεις αρκετά.
- Απαξίωση των προβλημάτων του άλλου (σε σύγκριση με αυτά των ζώων)
- Αποφυγή συναναστροφής με άλλους ανθρώπων ή/και αίσθηση ότι καταπιέζεσαι από αυτούς
- Αποσύνδεση από τον κόσμο ή και από τον εαυτό σου
- Ενοχή/αίσθηση ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα ή απελπισία
- Οργή
- Κυνισμός ή/και απώλεια πίστης στην ανθρωπότητα
- Αλαζονεία
- Ενοχλητικές σκέψεις ή εικόνες
- Διαταραχές στον ύπνο
Το STSD είναι παράλληλα και η αιτία και η συνέπεια της έλλειψης προσοχής προς τον εαυτό μας. Πρέπει να μάθουμε πώς να φροντίζουμε τις ανάγκες μας, ώστε να υπερασπιζόμαστε τα ζώα για όσο το δυνατόν πιο πολύ καιρό.
Ήταν προνόμιο και χαρά το να μάθω τόσα πολλά από δύο πολύ σεμνούς ακτιβιστές. Δεν θα μπορούσα να τους ευχαριστήσω αρκετά που ήρθαν στην Μελβούρνη. Ήταν μία εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Ευχαριστώ για την ανάγνωση, Meg.
Πηγή: https://thoughtfulveganblog.wordpress.com/2017/03/19/effective-vegan-advocacy-workshop-part-2